Opium to substancja psychoaktywna pozyskiwana z maku lekarskiego. Za jej narkotyczne wartości odpowiadają alkaloidy – związki organiczne pochodzenia roślinnego o silnym wpływaniu na system nerwowy ludzi i zwierząt. Stosuje się, że w mleczku makowym, z jakiego powstaje opium znajduje się co najmniej 20 (wedle innych źródeł 50) alkaloidów, w tym morfina, kodeina, tebaina, narkotyna, papaweryna. Pewne z nich nastawia się w lecznictwie – na przykład kodeinę, która znosi odruch kaszlu i morfinę działającą przeciwbólowo.
Produkcja opium
Opium pozyskuje się z mleczka (soku) makowego – płynnej substancji zgromadzonej w rurach mlecznych rośliny. Najwięcej płynu znajduje się w łodygach i owocach (makówkach). W skład mleczka makowego wchodzą cukry, białka, lipidy oraz alkaloidy w stężeniu 15-28%. Ilość substancji psychoaktywnych zależy od wartości gleby, na której rósł mak. Za najodpowiedniejsze jakościowo opium znajduje się takie, w której jest najogromniejsza liczba alkaloidu morfiny. By wydobyć mleczko z wnętrza rośliny, na zielonych, niedojrzałych makówkach składa się płytkie nacięcia, z których wypływa ekstrakt. Na początku jest rzadki, białawy, później wskutek procesie utleniania przybiera brązową barwę. Zastygły płyn przypomina gumę, z czasem twardnieje i odbywa się kruchy. Ma gorzki smak i charakterystyczny zapach. W takiej formie zdrapuje się go z głowy i suszy. Obecnie największym producentem opium na świecie jest Afganistan. Odpowiada za ok. 90% światowej wytwórczości tego narkotyku. Etiologią takiego stanu rzeczy jest niska urodzajność gleb na terenie Afganistanu (mak to roślina mało wymagająca), panująca tam bieda i niska kultura rolna. Na wytwórczości opium bogacą się także rządzący talibowie, przez co od lat nie udaje się wprowadzić ograniczeń w eksporcie narkotyków z tego kraju.
Opium – funkcjonowanie
Opium ma podobne funkcjonowanie do innych narkotyków z grupy opiatów. Stosuje w stan odprężenia, daje poczucie błogiego spokoju, znosi odczucia bólowe i oddala przykre myśli. Także wyostrza zmysły słuchu, wzroku, zapachu. Głębokie rozluźnienie powoduje brak jakiejkolwiek motywacji do działania – zazwyczaj osoba pod wpływem substancji tylko leży i „kontempluje” rzeczywistość. Taki stan utrzymuje się od jednej do kilku godzin, po czym pojawia się silna chęć ponownego zażycia narkotyku.
Opium – uzależnienie
Treści z grupy opiatów są największy potencjał uzależniający wśród narkotyków. Uzależnienie psychiczne po zażyciu opium może wytworzyć się już po pierwszej liczby. Uzależnienie ruchowe następuje zazwyczaj po kilku-kilkunastu epizodach narkotycznych. Wraz ze spożywaniem następnych dawek narasta tolerancja na substancję, więc żeby osiągnąć podobny efekt euforyczny osoba uzależniona musi stale zwiększać ilość przyjmowanego opium. W przypadku uzależnienia sportowego, po ominięciu codziennej liczby narkotyku pojawiają się sygnały abstynencyjne. Obejmują one gęsią skórkę, łzawienie, katar, rozszerzone źrenice, mdłości, mdłości, podniesione ciśnienie, uciski kości i stawów, bezsenność.
